czwartek, 30 lipca 2015

Złotawek złotawiec (Euthystira brachyptera).


Złotawek złotawiec jest gatunkiem euroazjatyckiego owada prostoskrzydłego, należący do rodziny szarańczowatych. 
Jeśli chodzi o jego rozmieszczenie, informacje są dosyć sprzeczne. W niektórych źródłach widnieje, iż gatunek ten jest pospolity w całym kraju, w innych, że w Polsce występuje nielicznie, a jeszcze w innych, że pod koniec XX wieku rejestrowano wyraźny regres gatunku, który występował wyspowo, natomiast teraz występuje jego ekspansja.



Ciało osobników obu płci ubarwione jest jasnozielono, błyszczące. Wśród osobników tego gatunku mimo jednakowego ubarwienia wyraźny jest dymorfizm płciowy. Oprócz tego, że samica jest większa oraz mocniej zbudowana to, posiada również łuskowate skrzydła osadzone po bokach tułowia. Mają one zazwyczaj kolor różowy (bardzo rzadko żółtawe).
Samce złotawka złotawca są bardzo podobne wyglądem do samców złotawka nieparka, wyróżnia ich brak ciemnych plam na kolanach tylnych nóg. Samiec złotawka złotawca posiada dłuższe skrzydła sięgające do połowy odwłoka.



Złotawek złotawiec ma zredukowane skrzydła, bardzo rzadko zdarzają się osobniki w pełni uskrzydlone.
Spotykany w bardzo różnych siedliskach otwartych, zarówno wilgotnych łąkach jak i kserotermicznych murawach. Śpiew samców składa się z krótkich wersów, cichy, słyszalny maksymalnie z odległości 3 m. Samice składają białawe, wydłużone jaja w brązowych kokonach sklejających liście traw. Zwykle po 5-6 jaj w jednym.
Osobniki dorosłe można spotkać od czerwca do września.  


wtorek, 28 lipca 2015

Jasieniec piaskowy (Jasione montana L.).


Jasieniec piaskowy jest to roślina zielna, dwuletnia lub wieloletnia. Jej wysokość może wynosić do 30 cm. Posiada wzniesioną łodygę, owłosioną na dole. Liście są drobne, zebrane w rozetkę, skrętoległe i zawsze owłosione. 
Kwiaty mają jasnoniebieski kolor i zebrane są w gęste, kuliste kwiatostany na szczycie pędów. Główki kwiatów bywają różnej wielkości - zwykle 1,5 -2 cm.
Jasieniec piaskowy należy do rodziny dzwonkowatych. Jego inne nazwy to: jasieniec pospolity, jasionek, kolnik, pawiniec, pawiniec pospolity. 
Główka kwiatu jest otoczona okrywą złożoną z licznych, zaostrzonych, grubo ząbkowanych, zielonych podsadek, dzięki którym kwiatostan przypomina pojedynczy kwiat.



Zwykle rośnie w miejscach suchych i piaszczystych, stąd też jego nazwa. Jest rośliną wskaźnikową gleb bez wapiennych. Kwitnie od czerwca do września i jest owadopylny. Owoc to 5-kanciasta, dwukomorowa torebka. Nasiona są rozsiewane przez wiatr.
Zawiera alkaloidy.

niedziela, 26 lipca 2015

Podłużnik (Tibellus oblongus).


Podłużnik należy do rodziny ślizgunowatych, natomiast w naszym kraju żyje dwóch przedstawicieli rodzaju Tibellus. Drugim z nich jest Tibellus martimus. Różnica polega na tym, że  Tibellus martimus ma bardzo wiele, wyraźnych, ciemnych plamek, znajdujących się po bokach jego odwłoka i głowotułowia. 
Podłużnik jest dość dużym pająkiem, ponieważ może dorastać do 1,5 cm. Jego ciało jest bardzo smukłe, a do tego mocno spłaszczone. Szczególnie rzuca się w oczy mocno wydłużony odwłok. Nogi są stosunkowo cienkie i rozstawione na boki (bardziej dotyczy samców, samice są większe i zazwyczaj mają grubszy i masywniejszy odwłok. Mnie udało się właśnie sfotografować samicę. Siedziała sobie spokojnie na liściu juki w moim ogródku.
Pod względem ubarwienia, podłużnik jest najczęściej biały, lub biało-szary, jednak zdarzają się osobniki brunatne, a nawet czerwonawe. Przez środek głowotułowia i odwłoka biegnie ciemny, dość wąski pas. Pająk ten często bywa mylony z darownikiem przedziwnym



Występuje praktycznie w całym kraju. Znaleźć go można głównie wśród zarośli i traw, dlatego najłatwiej go spotkać na łąkach, w pobliżu wód, czy na nieużytkach.
Podłużnik jest agresywnym drapieżnikiem, polującym aktywnie lub z zaskoczenia.
Jego łupem padają różne owady, często znacznie większe niż on sam (mogą to być jętki, chrząszcze, muchówki a nawet ważki). 
Pająki te odbywają gody w lipcu. Samce aktywnie poszukują swych potencjalnych partnerek, lecz kiedy je znajdą muszą być bardzo ostrożne. Samice atakują wszystko, co małe i poruszające się, dlatego samce łatwo mogą się stać obiadem. Mimo wszystko, wielu samcom uda się szczęśliwie zapłodnić samice i ujść przy tym z życiem. Po odbytych godach, samica buduje schronienie ze źdźbła trawy, które zgina i łączy za pomocą pajęczej przędzy. W tak przygotowanym schronieniu buduje kokon, z którym następnie się zamyka i bacznie go pilnuje. Strzeże także młode pajączki, aż do chwili, gdy będą na tyle duże, by rozpocząć samodzielne życie.



Pająki te potrafią się świetnie maskować. Stosują do tego mimetyzm, czyli zdolność do upodabniania się do otoczenia. Dzięki swojemu ubarwieniu mogą one być całkowicie niewidoczne wśród traw. Samiczka którą spotkałam schowała się na spodniej stronie liścia. Pewnie liczyła, że sobie pójdę.

sobota, 25 lipca 2015

Zmorsznik czerwony (Stictoleptura rubra).


Zmorsznik czerwony jest to gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych, w Europie Środkowej występuje 18 gatunków zmorszników, jednym z najpopularniejszych jest właśnie zmorsznik czerwony.
Głównym środowiskiem życia tych owadów są skraje lasów lub leśne ścieżki. Nietrudno je zauważyć, gdyż mogą dorastać do 2 cm długości.



U zmorszników czerwonych bardzo wyraźny jest dymorfizm płciowy. Oprócz tego, że samica jest pękata oraz mocniej zbudowana (jak u większości owadów bywa), to różni się od samca barwą. Samica w przeciwieństwie do samca posiada czerwone pokrywy skrzydłowe oraz przedplecze (bardzo rzadko zdarza się czarne, naprawdę rzadko).
Samiec jest smuklejszy, ma czarne przedplecze, a jego pokrywy skrzydłowe są żółte lub żółtobrunatne. Zatem określenie "czerwony" odnosi się tu bardziej do samicy.



Zmorsznika czerwonego od innych zmorszników możemy odróżnić również po kolorze odnóży. U zmorsznika czerwonego są one dwukolorowe: czarne i pomarańczowe lub czerwonawe. Ponadto zarówno u samca, jak i u samicy bokach przedplecza brak kolca, głowa i czułki czarne, a pokrywy na końcach ukośnie wycięte z zewnętrznym końcem bardzo ostro wyciągniętym do tyłu.
Larwy tego owada żerują głownie w zmurszałym drewnie, natomiast dorosłe owady możemy spotkać m.in na roślinach kwiatowych.


  

czwartek, 23 lipca 2015

Dostojka latonia (Issoria lathonia).


Dostojka latonia zwana inaczej perłowcem mniejszym, a to za sprawą charakterystycznych plam na spodniej stronie skrzydeł, mieniących się w taki sposób, jakby były pokryte masą perłową. Niegdyś bardzo powszechny motyl, obecnie spotykany rzadziej. Głównym pożywieniem gąsienic tego motyla są fiołki (w tym hodowane na przydomowych rabatach, zwane potocznie bratkami).
Dorosły motyl natomiast lubi spędzać czas na kwiatach ostów urzekając się ich smakowitym nektarem.
Dostojka latonia jest niezbyt dużym motylkiem należącym do rodziny rusałkowatych. Długość ciała tego motylka wynosi od 18 do 23 mm, a rozpiętość skrzydeł od 40 do 48 mm. 


Dymorfizm płciowy jest praktycznie niedostrzegalny, jedyna różnica polega na tym, że samica jest większa od samca. Dostojki latonie fruwają bardzo dobrze wykonując charakterystyczne zygzakowate przeloty pomiędzy kwiatami. Chętnie wygrzewają się na ziemi i na kamieniach. Spadek liczebności latonii może wiązać się z ograniczonym występowaniem rośliny żywicielskiej (fiołków) jak również wzmożonym ruchem ulicznym. Dostojka latonia pojawia się dość wcześnie, bo już pod koniec kwietnia. Pierwsze pokolenie tego motyla żyje krótko. Rzadko możemy je spotkać jeszcze w czerwcu. Pod koniec czerwca na świat przychodzi jednak pokolenie drugie, które będzie upiększać łąki, ugory oraz zaniedbane tereny miast i wsi, aż do końca kalendarzowego lata. 



Ilość pokoleń w ciągu roku zależy od regionu: od dwóch (w regionach chłodniejszych, np. Polska) do czterech. 
Dostojka latonia pokonuje dość spore odległości, co związane jest z występowaniem rośliny żywicielskiej gąsienic –fiołkiem polnym (Viola arvensis). Samica składa pojedynczo żółtawe jaja na roślinach żywicielskich, z których po około 1-2 tygodniach wylęgają się gąsienice, które żerują jedynie w słoneczne dni. Przepoczwarzenie następuje po czwartym linieniu, nisko nad ziemią na łodygach rośliny pokarmowej lub w jej sąsiedztwie. Poczwarka jest koloru brunatnego z białawymi perłowymi kolcami i plamkami na grzbiecie, częściowo zachodzącymi na pokrywy skrzydeł. 

Pierwsze pokolenie żyje krótko (przełom maja i czerwca). Pod koniec czerwca pojawia się jednak drugie pokolenie dostojek, które dożywa do końca lata.
W regionach cieplejszych mogą zimować motyle. W kraju takim jak Polska nie mają one jednak szans na przezimowanie w postaci dorosłej. Zimują natomiast gąsienice.
Motyl występuje na terenie całej Europy, zwłaszcza południowej. Chętnie migruje z terenów cieplejszych na północ kontynentu, wytrwale pokonując duże odległości.



środa, 22 lipca 2015

Straszka pospolita (Sympecma fusca).


Straszka pospolita należy do rodziny pałątkowatych, należących do ważek równoskrzydłych. Rodzina ta liczy dziś około 150 gatunków. W Polsce żyje 8 gatunków z tej rodziny owadów. W Europie mamy 9 gatunków z tej rodziny w dwóch rodzajach. Rodzaj straszek reprezentują zaledwie 2 gatunki straszka pospolita i rzadsza oraz od 2014 roku chroniona częściowo straszka syberyjska.
Ich długość ciała wynosi do 37 mm, a rozpiętość skrzydeł do 44 mm. 
Prowadzą one skryty tryb życia. Ich zielono-beżowe barwy letnie są barwami maskującymi wśród letnich zielonych traw i przesuszonych źdźbeł. Barwy zszarzałe po zimie doskonale maskują te ważki na tle suchej, zeszłorocznej roślinności. 
Początkowo, tuż po przeobrażeniu się, straszki mają słomkową barwę ciała. Później jednak stają się brunatne, przy czym spód tułowia i odwłoka jest jaśniejszy niż reszta. Na wierzchnich segmentach mamy ciemne plamy, tworzące wspólnie biegnący przez środek odwłoka pas. Skoro o pasach mowa, to najważniejsze są te na boku tułowia. U straszki syberyjskiej górny, ciemny pasek jest znacznie szerszy, niż drugi ciemny tuż pod nim. Do tego ten górny ma skierowany do dołu kwadratowy„ząbek.”To ważna cecha, która pozwala nam odróżnić ten gatunek od straszki pospolitej, u której oba pasy mają podobną szerokość, a ten górny jest pozbawiony „ząbka.”




U straszek odróżnienie samiczki od samca nie jest proste. W przeciwieństwie do wielu innych ważek, obie płci straszek mają niemal takie same ubarwienie, więc ono nam tutaj nie pomoże. Za to zakończenie odwłoka jak najbardziej. Samiec na jego końcu ma białe przysadki odwłokowe, przypominające małe szczypce. U samiczki przysadki odwłokowe również są białe, ale mają zupełnie inny kształt. Z wyglądu bliżej im bowiem do maleńkich płatków, albo listków. Oprócz tego u samicy występuje pokładełko nieco wystające poza segment 10., tak więc na pierwszym zdjęciu widzimy samiczkę, a na drugim samca.
Straszka pospolita, podobnie jak jej rzadziej spotykana, chroniona „siostra”, straszka syberyjska  jest ważką zimującą u nas w postaci imago. To dwie pod tym względem unikalne ważki na obszarze Polski. Przeobrażenie ich następuje w połowie lata i aż do chłodów straszki zajmują się głównie polowaniem. Zimę spędzają hibernując, często oszronione i ukryte w zeschłej roślinności. Podczas dłuższych okresów ociepleń można je spotkać w środku zimy. Na początku wiosny przeżywają okres godowy, trwający aż do maja. Imagines giną w maju-czerwcu. Już po dwóch, trzech miesiącach larwy rozwijające się w ciepłych, płytkich wodach są gotowe do przeobrażenia.
Występuje w całym kraju, oprócz obszarów górskich powyżej 400 m n.p.m., rzadsza jest na północnym wschodzie kraju.



Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.).


Dziurawiec zwyczajny - w Polsce jest bardzo pospolity. Rośnie praktycznie wszędzie, nie przeszkadzają mu ubogie gleby. Należy do najpopularniejszych ziół, ma szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie. Wymieniany też pod nazwami: dziurawiec pospolity, świętojańskie ziele, ruta polna, ziele św. Jana, krzyżowe ziele, arlika. Ze względu na swoje właściwości uczulające dziurawiec zwyczajny jest w Rosji nazywany: zwieroboj, co dosłownie oznacza zwierzobójca.
Kwitnie od czerwca do sierpnia i wytwarza duże ilości pyłku, który zwabia liczne owady.
Natomiast zbiór dziurawca zazwyczaj odbywa się, a może bardziej odbywał się dokładnie 24. czerwca, stąd jego ludowe nazwy, jak świętojańskie ziele lub ziele św. Jana.



Dziurawiec ma liczne zastosowania m.in. w leczeniu zaburzeń trawienia, schorzenia wątroby i woreczka żółciowego oraz zapalenia dróg moczowych. 
Dziurawiec może mieć również zastosowanie w kuchni: młode listki można dodawać do dań z ryby oraz sałatek. W momencie kiedy spojrzymy na liście dziurawca może dostrzec malutkie dziureczki (stąd nazwa dziurawiec), w rzeczywistości są to maleńkie zbiorniczki oleju, gdyż z dziurawca można także produkować olej. 
Świeże kwiaty dziurawca zwyczajnego roztarte w palcach wydzielają czerwony sok (stąd jedna z ludowych nazw dziurawca to krewka Matki Boskiej).
Dziurawiec jest stosowany w medycynie od tysiącleci. Był lekiem na wszystko (stąd inna nazwa – ziele na 99 dolegliwości).
W dawnych czasach przypisywano dziurawcowi działanie magiczne, wierzono, że roślina chroni przed czartami i złymi czarami.
Dawniej uważano także, że dziurawiec chroni kobiety ciężarne przed dziwożonami – demonami, które im szkodzą.

niedziela, 19 lipca 2015

Wierzbówka kiprzyca (Chamaenerion angustifolium).


Wierzbówka kiprzyca zwana również wierzbownicą kiprzycą jest pospolitą byliną z rodziny wiesiołkowatych. Polska nazwa rodzajowa pochodzi od liści przypominających liście wierzby. W Polsce występuje zarówno na niżu, jak i w górach. Rośnie na polanach, zrębach, skrajach lasów i w zaroślach. Wierzbówka kiprzyca porasta brzegi wilgotnych lasów. Rośnie w kępach i z daleka tworzy wrażenie palącego się lasu. Widok ten jest jeszcze bardziej widowiskowy, gdyż zioło to lubi rosnąć w miejscach wypalonego lasu. Wierzbówka kiprzyca rośnie na każdym rodzaju gleby. Nowo rozkopane miejsca lub doły szybko porastają ziołem. Chociaż lubi także gleby żyzne, wilgotne. Zioło to można również znaleźć rosnące w Górach Skalistych. Z kłącza wyrastają liczne czerwone łodygi, o wysokości 50-150 cm z lancetowatymi liśćmi ułożonymi skrętoległe. Kwitnie od lipca do sierpnia, pokrywając wierzchołek łodygi różowoczerwonymi kwiatami. Jest rośliną miododajną, zapylają ją błonkoskrzydłe.


Wierzbówka kiprzyca posiada właściwości ściągające oraz uśmierzające. Dzięki tym właściwościom zioło stosuje się w leczeniu rozwolnień, nadmiernego śluzu w organiźmie, zapalenia okrężnicy oraz w leczeniu jelita wrażliwego. Z wierzbówki kiprzycy przygotowuje się maści, które są stosowane w celu łagodzenia problemów skórnych u dzieci. Zioło to jest z powodzeniem stosowane w Austrii oraz w Niemczech w leczeniu problemów związanych z prostatą.
Młode liście zioła są zbierane wiosną i latem, natomiast kłącza wczesną wiosna lub na jesieni. Liście dodaje się do wszelkiego rodzaju sałatek. Natomiast po ich ususzeniu i poddaniu procesowi fermentacji, przyrządza się z nich zieloną herbatę, która posiada właściwości nasenne oraz lekko uspokajające. Kłącza wierzbówki kiprzycy można jeść na surowo lub przerabiać na mąkę, którą następnie używa się do pieczenia chleba. Chleb upieczony z mąki wierzbówki kiprzycy posiada lekko orzechowy posmak. Jest bardzo zdrowy.


sobota, 18 lipca 2015

Wątlak niezmiennik (Scopula immutata).


Wątlak niezmiennik jest to motyl nocny należący do rodziny miernikowcowatych, liczącej sobie aż 14 tys. gatunków. Nazwa tej rodziny pochodzi od sposobu przemieszczania się ich gąsienic, które chodząc, przysuwają tył ciała do głowy i zginają się łukowato ku górze, po czym wyprostowują się, „odmierzając” następną długość ciała.
 Osobniki dorosłe można spotkać od początku czerwca do końca sierpnia. 
Pomiędzy osobnikami występuje dymorfizm płciowy, tło skrzydeł samca ma odcień żółtawobiały, a samicy białawy z nalotem pojedynczych, ciemnych łusek. 
Przepaski na skrzydłach są blado-brunatne. Na obu parach skrzydeł występuje drobna, czarna plamka umiejscowiona pośrodku. 



Wątlak niezmiennik występuje pospolicie w takich ekosystemach jak: parki, lasy łęgowe, podmokłe łąki, ogrody i parki.
Podstawowymi roślinami żywicielskimi gąsienic są: Krwawnik pospolity, Bylica, Babka, Fiołek psi oraz Kozłek lekarski.

czwartek, 16 lipca 2015

Żagnica okazała (sina) (Aeshna cyanea).


Żagnice są to największe polskie ważki. W naszym kraju mamy ich 9 gatunków. Rzadko kiedy można je spotkać siedzące na jakiś roślinach, gdyż są bardzo wytrwałymi lotnikami. Zaś swoim lotem wzbudzać mogą zainteresowanie, a także niepokój, na szczęście jest zupełnie niegroźna. Żagnica okazała jest jedną z największych ważek wraz z husarzem władcą i żagnicą wielką.
 Długość żagnicy sinej wynosi 8 cm, natomiast rozpiętość skrzydeł może wynosić nawet 10-11 cm. Występuje dymorfizm płciowy, samiec jest 
niebiesko-zielono-czarny, u samicy kolor niebieski nie występuje oraz jej nogi są brązowoczarne, a u samca czarne. Ważka ta wykazuje znaczną zmienność ubarwienia, min. w zależności od płci i wieku.


   

Osobniki dorosłe możemy obserwować od czerwca do listopada. Początkowo po pojawieniu się w czerwcu poluje przez kilka tygodni z dala od wody, często w lasach. W sierpniu powraca nad wodę, aby się rozmnożyć. Pojawiają się też szybko nad świeżo założonymi stawikami ogrodowymi i jeśli tylko są one właściwie urządzone, wkrótce składają do nich jaja, Rozwój larwalny żagnicy okazałej trwa dość długo, bo aż  2 lata.
Występuje pospolicie nad wszelkimi wodami stojącymi.
Zarówno larwy, jak i dorosłe żagnice są drapieżne. Pierwsze z nich polują na niewielkie zwierzęta wodne, głównie bezkręgowce, natomiast drugie łowią w locie komary, ślepaki, motyle i inne owady, także ważki.


  

wtorek, 14 lipca 2015

Wrona siwa (Corvus cornix).


Wrona siwa, to podgatunek wrony, powszechnie występujący w Polsce. Jest dość duża, czarna, występująca zarówno w miastach jak i na wsiach. 
Nie wyróżnia się dymorfizmu płciowego.  Grzbiet i brzuch popielate, natomiast górna część piersi, głowa, skrzydła i ogon czarne z metalicznym połyskiem. Dziób czarny, masywny, nieco zakrzywiony. Tęczówki oczu są ciemnobrązowe.
W porównaniu z gawronem ma masywniejszy dziób, bardziej zaokrągloną sylwetkę, płaskie czoło i całkowicie odsłonięte nogi. Mało płochliwa i bardzo szybko przystosowuje się do terenów zurbanizowanych i obecności człowieka, choć jest ostrożniejsza i czujniejsza niż kawki i gawrony. Jest towarzyska i w trakcie migracji lub po okresie lęgów przyłącza się do stad kawek i gawronów (te są podobnej wielkości do wron). Wrona jest ptakiem, który jest wszystkożerny. Żywi się pokarmem zwierzęcym i roślinnym. Jeśli chodzi o pokarm zwierzęcy, wrona zjada drobne ssaki, jaja ptaków jak i pisklęta. Z uwagi na to, że potrafi zabijać i zjadać pisklęta kur, uważana jest za szkodnika. Potrafi także niszczyć lęgi ptaków łownych. Z innych pokarmów żywi się między innymi odpadkami i częściami roślin.   


Gniazdo buduje na obrzeżach lasów, zazwyczaj w wierzchołku wysokiego drzewa - najczęściej sosny, w rozwidleniu grubych gałęzi w koronach drzew. Jest to płaska platforma tworząca koszyk zbudowana jest z patyków, gałązek, wylepiona gliną lub błotem, a wymoszczona często materiałem w kolorze rudym – łykiem drzew, często topól, trawami, włosiem, mchem, korzonkami lub piórami kur domowychW przeciwieństwie do gawronów wrony gnieżdżą się zawsze pojedynczo na drzewach. Wrona siwa tworzy trwałe pary. Wyprowadza 1 lęg w ciągu roku, w okresie od marca do maja. Samica składa od 3 do 6 jaj, a okres inkubacji trwa ok 19-21 dni. 
Gdy partnerka siedzi na jajach lub opiekuje się młodymi, samiec niestrudzenie dostarcza pokarm. Po pewnym czasie, gdy te podrosną, matka również zaczyna przynosić im pożywienie. Początkowo dostają owady i ich larwy, a później myszy, pisklęta innych ptaków i młode małe ssaki. Pisklęta - gniazdowniki, opuszczają gniazdo po ok. 5 tygodniach.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ochroną gatunkową częściową od 15.03 do 30.06.


sobota, 11 lipca 2015

Przeplatka atalia (Melitaea athalia).


Przeplatka atalia to jeden z najpospolitszych motyli Polski. W naszym kraju występuje 9 gatunków przeplatek. Atalia charakteryzuje się dość dużą zmiennością w obrębie gatunku. Rozpoznanie ich po wierzchniej stronie skrzydeł jest trudne, występują tu drobne różnice lecz nie dają one pewności na rozpoznanie gatunku. Identyfikacja jest możliwa oczywiście dzięki zbadaniu narządów kopulacyjnych, ale nie tylko, możliwe staje się to również  dzięki wzorze na spodniej stronie skrzydeł.
Chodzi tu o spodnią stronę skrzydeł, a dokładnie o krawędzie drugiej pary. Tak więc: pole przy zewnętrznym brzegu skrzydła jest takiej samej barwy jak sąsiadujące z nim półksiężycowate plamy. U innych gatunków owe pole ma ciemniejszą barwę. 


Przeplatkę można spotkać głównie na obrzeżach lasów, zrębach i przyleśnych łąkach. Pokarmem tego motylka, jak i wielu innych jest nie tylko nektar kwiatowy, ale może także pić wodę z przydrożnych kałuż oraz wysysać soki z owoców, odchodów i padliny. Imago (dorosłe osobniki) latają od połowy maja do pierwszej połowy sierpnia. Motyle te najbardziej aktywne są w słoneczne dni. Na obszarach lęgowych tworzą zwarte kolonie. Rzadko kiedy oddalają się od nich.
Dorosłe motyle żyją od 5 do 10 dni. Kopulacja odbywa się na kwiatach oraz w trawie. Muszą być wtedy wyjątkowo czujne, gdyż są wtedy bardziej narażone na upolowanie przez drapieżniki. Po odbytej kopulacji samiczka składa biało-żółte, okrągłe jajeczka w zwartych złożach na spodniej stronie roślin żywicielskich, czyli babki lancetowatej, przetacznikach, chabrach, rdestach i kozłku lekarski. Początkowo gąsienice żerują gromadnie, lecz z upływem czasu usamodzielniają się i dalsze życie spędzają samotnie. Zazwyczaj ma jedno pokolenie, rzadziej dwa. Zimują gąsienice, do przepoczwarzenia się dochodzi późną wiosną.    

piątek, 10 lipca 2015

Ścierwica (Sarcophaga).


Ścierwica mięsówka jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych muchówek w Polsce. Zarówno w naturze, jak i w atlasach. Mimo tego tak naprawdę ciężko ją odróżnić od kilku blisko spokrewnionych z nią gatunków. Tak jak u większości trudno rozpoznawalnych gatunków jest to możliwe tylko po narządach rozrodczych męskich. W naszym kraju mamy ok 50 gatunków ścierwic,
wszystkie one należą do rodziny ścierwicowatych, liczącej w Polsce ok 130 gatunków.
Ścierwice pod względem wyglądu są dość charakterystyczne. Osiągają spore rozmiary maksymalnie 1,5 cm. Co ciekawe samce są większe u samic, co u owadów jest rzadkością (zwykle jest na odwrót).
Cechują się czarnym ubarwieniem z szarymi elementami. Charakterystyczna jest szaroczarna krata na odwłoku. Na głowie znajdują się duże, czerwone oczy, a jej przód jest jasny, prawie, że biały.
Spotkać je można praktycznie wszędzie. Ja swoją sfotografowałam na krzaku malin.


Samce ścierwic są bardzo agresywnymi muchówkami. Kiedy spotkają się dwa samce dochodzi pomiędzy nimi do bójki. Walki te nie kończą się śmiercią, lecz przegrany musi opuścić dane terytorium. Zdarza się, że owe samce atakują również inne owady. 
Kopulacja odbywa się w równie agresywny sposób. Samiec próbuje najprawdopodobniej zmusić samice, towarzyszy temu bardzo dużo brzęczenia. Zapłodnione samice szukają miejsca do złożenia jaj, a raczej już larw gdyż ścierwice są jajożyworodne. 
Przez lata uważano, że larwy ścierwic rozwijają się na padlinie. Okazało się jednak, że nie dotyczy to wszystkich przedstawicieli tego rodzaju, m.in. ścierwicy mięsówki. Dorosłe osobniki pojawiają się na padlinie tylko ze względu na pokarm. Natomiast larwy ścierwic rozwijają się w dżdżownicach. Samica składa jaja (larwy) tuż przy norkach dżdżownic. Larwy wchodzą do tych norek w poszukiwaniu swojej ofiary. Kiedy ją znajdują wnikają do środka zazwyczaj przez siodełko i zżerają od środka. Po kilku dniach są już gotowe do przeobrażenia. U innych ścierwic, ich ofiarami stają się inne bezkręgowce. Są jednak gatunki których larwy rozwijają się na padlinie, również na ludzkich zwłokach.   

czwartek, 9 lipca 2015

Sadziec konopiasty (Eupatorium cannabinum L.).

Sadziec konopiasty jest dużą byliną z rodziny złożonych (astrowate). Występuje w Europie, północnej Afryce oraz zachodniej Azji. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju. Najchętniej zasiedla tereny o stosunkowo dużej wilgotności, skraje wilgotnych lasów i zarośli, brzegi wód, zręby, rowy. Bardzo szybko wkracza na niekoszone wilgotne łąki i znajduje tam bardzo dobre warunki. Liście naprzeciwległe, dłoniastodzielne (najczęściej 3-5-dzielne) o lancetowatych, grubo piłkowanych brzegach. Rurkowate kwiaty, z pięciopłatkową koroną, zebrane w gęste baldachogrona, wzniesione na szczycie czerwonawej, pustej łodygi. Kwitnienie przypada na okres od lipca do początków września. Roślina wytwarza olejki eteryczne, które wabią niezliczone ilości motyli i innych owadów, natomiast duża ilość nektaru zapewnia im solidną pożywkę. Jest rośliną leczniczą (ale jednocześnie też trującą!), a jego zdrowotne właściwości znane były już w starożytnej Grecji. Surowcem leczniczym są ususzone liście, łodygi oraz korzeń lub sporządzana z nich nalewka. Uważa się, że preparaty z sadźca zwiększają odporność organizmu, poprawiają trawienie, przemianę materii, działają wzmacniająco, przeciwgorączkowo, żółciopędne i napotnie. Skuteczne są przy leczeniu grypy i chorób wirusowych. Dawniej, roślina ta, pomagała mieszkańcom Ameryki Północnej leczyć ciężkie choroby zbliżone do grypy, zwane gorączką łamiącą. Sadziec dostarczał niegdyś niebieskiego barwnika do farbowania tkanin


środa, 8 lipca 2015

Trznadel zwyczajny (Emberiza citrinella).



Po skowronku to najpospolitszy w Polsce ptak terenów otwartych. Zajmuje wiele siedlisk – różnorodne obszary dobrze nasłonecznione, będące mozaiką zadrzewień, krzewów i terenów otwartych, np. obrzeża widnych lasów liściastych i borów, pola, łąki (choć musi tu rosnąć choć parę drzew lub krzewów), polany, zarośla, drzewa owocowe, sady, budynki i ogrody.
Spotkać go można od nizin po piętro kosodrzewiny i w pobliżu potoków i rzek. Unika miast, choć jest spotykany na obrzeżach wsi (zimą odwiedza je stadami). Nie występuje też w zwartych drzewostanach. Trznadle nie boją się ludzi, więc można je zobaczyć na wsiach, przy szosach, gdzie wyszukuje ziaren i nasion najróżniejszych chwastów.
Wczesną wiosną zimowe stada zaczynają się rozpadać. Poszczególne pary szybko obejmują swoje odpowiednie terytoria lęgowe na obszarach pokrytych mozaikowym krajobrazem – z terenami otwartymi i zadrzewieniami. Upatrzone rewiry samce zaciekle bronią przed rywalami. Przed wybraną partnerką natomiast stroszą się z opuszczonymi skrzydłami i rozłożonym ogonem, który w ten sposób odsłania białe obrzeżenia ogona i rdzawy kuper. W trakcie zalotów partnerzy podnoszą się z ziemi i pokazują sobie źdźbła i kłosy traw aby prawdopodobnie zamanifestować gotowość do założenia gniazda. Tworzone pary są monogamiczne. W ciągu roku wyprowadza 2 lub 3 lęgi, od kwietnia do lipca. Składa 3 do 5 białawych, niebieskawych lub fioletowawych jaj z nitkowatymi szarofiołkowymi plamkami. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

wtorek, 7 lipca 2015

Bielinek kapustnik (Pieris brassicae).




Tło wewnętrznych powierzchni skrzydeł jest prawie czysto- białe, u obu płci narożniki przednich skrzydeł są czarne, u samic na przednim skrzydle znajdują się 2 czarne plamki, których u samców nie ma, spodnia część skrzydeł ma zabarwienie lekko żółtawe- u samic żółta barwa jest mocniejsza.
Kropka na skrzydłach po stronie zewnętrznej jest bardzo dobrze widoczna u samic.
Dawniej kapustnik występował w mniejszych ilościach, do eksplozji rozwoju tego gatunku przyczynił się rozwój rolnictwa a w szczególności upraw jego ulubionej rośliny żywicielskiej- kapusty. W związku z tym, że gąsienice bielinka kapustnika zjadają liście kapusty, traktuje się je jako szkodniki, stosowane środki chemiczne działają jednak znacznie silniej na inne gatunki motyli, a na kapustnika tylko chwilowo. Pierwotnymi roślinami pokarmowymi bielinka kapustnika są: gorczyca polna, rzodkiew świrzepa i inne rośliny krzyżowe.
Co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat, gdy następuje duży wzrost liczebności tych owadów, bielinki masowo migrują na południe Europy. Pokonują wówczas nawet Alpy. Lecą tysiącami (czasem nawet w liczbie milionów) tuż nad ziemią.

piątek, 3 lipca 2015

Zmorsznik mały (Pseudovadonia livida).



Głowa i przedplecze czarne. Pokrywy brązowożółte. Zarówno pokrywy, jak przedplecze pokryte żółtymi włoskami. Golenie 2 i 3 pary nóg brunatne. Czułki czarne, poszczególne człony bez rozjaśnień u nasady.
Na pierwszy rzut oka, można go pomylić z bardzo podobnym zmorsznikiem płaskoczułkim.
Wystarczy spojrzeć na czułki. Jak wskazuje polska nazwa gatunkowa, u zmorsznika paskoczułkiego, występują żółte paseczki, w dolnej części, każdego z członów czułków. U jego małego kuzyna, czułki te, w całości są czarne. 
Bardzo pospolity, jedna z najliczniejszych kózek. Dorosły owad żywi się pyłkiem, natomiast larwy żerują w przegrzybiałym drewnie.

czwartek, 2 lipca 2015

Szablak krwisty (Sympetrum sanguineum).




Szablak krwisty – to najbardziej znany przedstawiciel szablaków i jeden z najbardziej charakterystycznych… do tego stopnia, że naprawdę trudno go pomylić z innymi gatunkami.
Samiec szablaka krwistego ma jaskrawoczerwone, wręcz krwiste ubarwienie, co wyróżnia go spośród innych szablaków. Czerwień jednak nie ogranicza się tylko do odwłoka. Również czoło tej ważki jest wyraźnie czerwone, co różni go od samców innych, podobnych gatunków. Między oczami, a czołem, brak charakterystycznego dla wielu gatunków, czarnego szwu.
Inną ważną cechą są jednolicie czarne nogi, bez zbędnych, żółtych dodatków. Ponadto, na 8 i 9 segmencie odwłoka znajdują się czarne plamki, zaś po jego bokach są umieszczone czarne linie, podkreślające jego ostre brzegi. 
Samica szablaka ma barwę żółto-brązową, bądź nieco rzadziej czerwonawą. Na spodzie jej odwłoka często znajduje się szary nalot. W odróżnieniu od samca, samice mają jasno-żółty nadustek oraz czoło, jednak ich nogi, także mają jednolitą, czarną barwę. Ważki obu płci osiągają wymiary od 3,4 do 4 cm, zaś rozpiętość skrzydeł to jakieś 5,5-6 cm. Szablak ten jest jednym z naszych najpospolitszych gatunków. Często można go spotkać na różnych trawiastych obszarach, gdzie chętnie wygrzewa się na uschniętych kłosach traw lub gałęziach krzewów i drzew. Ważki te możemy spotkać od czerwca bądź lipca (z tym to różnie bywa) aż do końca października. Szczyt ich aktywności przypada na sierpień i wrzesień. Gody odbywają się w locie nad powierzchnią wody, ale także na krzewach lub innych niewysokich roślinach. Połączone w tandem szablaki krwiste podczas składania jaj niemal zanurzają się w wodzie. Samica składa zapłodnione jaja na powierzchni wody wykonując naprzemienne ruchy odwłokiem. Samiec w tym czasie (zwykle w II etapie składania jaj) znajduje się w pobliżu, by chronić samicę przed zbliżaniem się jakichkolwiek samców. 
Zapłodnione jajeczka (białe) bywają też zrzucane na np. mech torfowiec, trawę i inne rośliny, które tylko wiosną zalewane są przez wody roztopowe. Jaja szablaków pozostają przez zimę w miejscu gdzie zostały złożone i dopiero wiosną dostają się do wody. Wówczas rozwijają się z nich larwy i jeszcze tego samego roku przeobrażają się w osobniki dojrzałe.